قاعده الحدود تدرء بالشبهات

قاعده "احدود تدرءبالشبهات " یکی از قواعد باب حدود می باشد که از اهمیت ویژه ای در فقه و حقوق جزا برخوردار بوده و فقها در موارد متعددی بدان استناد کرده اند این قاعده متخذ از روایتی است که شیخ صدوق قدس سره، آن را از پیامبر اکرم (ص ) و همچنین از امام علی (ع) نقل کرده است که عبارت است : از "ادرئوالحدود بالشبهات " یعنی: در موارد شبهه مجازاتها را ساقط کنید. چون قبل از ورود به هر موضوعی، اثبات آن موضوع لازم است ، در این تحقیق دلائل و مدارک قاعده مورد بررسی قرار گرفته و میزان دلالت قاعده بحث گردیده است . همچنین درباره موضوعاتی از قبیل: مفردات قاعده، شبهه دارئه و ملاک در عروض شبهه بحث شده است . نظر مشهور اینست که قاعده در مورد همه شبهات ، اعم از شبهات موضوعیه و حکمیه و شبهه اکراه و عدم اختیار و اضطرار جاری می شود. همچنین در نظر مشهور فقها، در ملاک شبهه دارئه، مطلق ظن و شک و وهم، کفایت می کند و در مورد ملاک در عروض شبهه نیز، نظر فقها براینست که شبهه هم در نزد متهم معتبر است و هم در نزد قاضی، و نیز دراین پایان نامه بحث شده که آیا قاعده مذکور شامل قصاص نیز می شود؟ و آیا تعزیرات را نیز در برمیگیرد؟ آنچه از متون فقهی بر می آید، اینست که فقها در مواردی، قاعده مذکور را در خصوص قصاص و تعزیرات نیز جاری کرده اند در پایان موارد کاربرد قاعده در فتاوای فقهی معاصرین و قوانین و مقررات جزائی ایران ذکر شده است .